terça-feira, outubro 21, 2008

Nho Lobu Kantu Larga Mamâ sê Má

Stória, stória! Fartura di séu, Amé!
Gosin ê Nho Lobu ki sta manda na nhas stórias. Ben, diskrisaun di kel figura li ka ê mas presizu, ma reforsu si kalhar sin: Kel Nho Lobu tem stangu mesmu largu, pa el kume e ka tem piedadi y si kuzas surji di grasa, fartura di Nho Lobu, sê intxi pansa, podê té kusta morti di argen, mesmu kés mas keridu.
Kantu Nho Lobu nesê, sê má, Mamá Nha Loba tinha dor dimás, pamô kela ka era mininu, era sima un bizerru grandi ta sai di dentu di un mudjê. Inda pur sima el dura 12 mês na barriga pa el kunsa rezolvê na sai. Kela só burru ta sta prenha tantu tenpu asin. Tudu minin nobu ta nesê ku barriga grandi, ma Nho Lobu disê-l era un stangu artu ki kumesa li na petu ki da baxu. Kuazi e ka nesê ku parti baxu, era isensialmenti bandoba. Inda pur sima el nesê ku denti sima padja, un boka denti ki ba txika na kes di pilon unbês. Era un disgrasa ki mudjê pari na partu mas difísil ki kel partera dja fazeba na sê bida. Partera, txumaba Maria y era un mudje di fé kristan, dretu dimas, ki té sê maridu ta txumaba el Nha Mina-l Têti, pamo el ta atxaba ma Maria era só ta konpó mundu, ta fazê ben pa tudu arguén, ma el go el fika stragadu y ninguén ka ta djudaba el ku sê-s prublemas. Ês partera bira fra:
- Deus nho purdan, ma keli e kuzê ki ês mudjê pari?!! Ês ê kriatura mas stranhu ki dja sai dentu di un arguén pa nha mon. Nho torna purda-m, ma kreki era midjó matal antis di el bem kaba ku mundu. Ês ê Satanás ki sta nesê na un koitadu kriatura di pekadu.
Ben, Nho Lobu nton kaba furadu ku, el da un gritu ku vós grós y ratxadu sima kabra ki kume lantisku. La mé el bota sê má (ki staba xeiu di dor) mon na máma el kumesa ta mamâ. El tinha kada sorbu ku kel sê bexon ki sê má fika logu priokupadu. El ta mamaba txeu tudu dia y el ka pára taun sedu. Kantu el fazê un anu di idadi, pesoal parsê tudu la na kaza pa kortá-l un bolu. Ma ninguén ka atxa un padás di kel bolu ki foi feitu ku 10 kilu di farinha y 40 obu di galinha terra, na un forma taun grandi ki ta sta na un muzeu la na Bila. Kantu el kaba kumé bolu tudu,, el puxa máma el kumesa ta txupa. Gentis fika tudu spantadu ku apititi di kel minin di un anu, ki ta kumeba sima bu odja un limária.
Nho Lobu ta kumeba na kaza tudu arguén, na tudu refeisaun, ma mesmu asin, inda ku kuatu anu, el staba ta mamâ. Koitadu Máma Nha Loba fika kada dia mas fraku, ku kostela sima taba batê, só kabesa, ma simé Nho Lobu ka pára di mama-l kel txurru leti ki sê máma morsedu staba ta da. Kantu el fazê 7 anu, inda ta mamâ sê má y más mudjês di la pertu ki pari na tudu ês ânus, vizinhansa ki staba tudu priokupadu ku stadu di kel koitadu mudjê, rezolvê na mata un kabra gorda, es kuzinha-l na bidon kortadu ku 20 kilu di mandioka ês leba Nho Lobu, ês fazê un mei bidon di kobi y inda más un di xerén. Tudu keli ês leba Nho Lobu, pa sê festa di 7 anu. Nho Lobu brusga tudu kuza na uns 35 minutu y el bota mon na máma, el kumesa ta mamâ. Tudu arguén bira ta fra:
- Aês ka dretu! Keli arguén ka sabê kuze más ta fazê pa el xa sê má logra un bokadin. El ta mamá-l te ke-l mata-l. Ê pasénsia!
Pasa monti anu, na dia ki Nho Lobu ta fazeba 18 anu, gentis torna ba fazê-l kel surpreza. Ês mata 10 porku, só banha, ês fazê torema ku txorisu, ês kuzinha y ês frita karni, es fazê sarapaté y sopa di tripinha, enfin, ês tra kes porku tudu so kókó ku kabelu y ês apruveita tudu kezotu kuza. Nton ês leba Nho Lobu sê prizenti d’anu, ta pensa:
- Porra tudu banha ki ês porkus tem, ku tudu ês tranfanfan, Nho Lobu al doga di kume. Inda dje-l da omi, el podê ba panha sorti el tem ki ten kel disernimentu di larga máma.
Ken ki fra! Nho Lobu nhamé kês 10 porku sima sta, ku gurdura ta farfadja, el kume te ke-l sinta na txon. La mé sintadu el fra sê ma pa txiga pa el, el tra máma el sorbê.Gentis fika sem palavra, ma un papia la di trás:
- Opa, kela ka sta arguén más! Ka bale pena tenta más.
Di faktu pesoal dizaparise pa uns tenpus y ês ka parsê mas pa sê aniversáriu, ês ka leba-l prizenti más, nen kês txada kumé kês leba antis. Anu ta entra anu ta sai, Nho Lobu ta mamâ Mamá Nha Loba unbés bai y ê ka ta saiba di sê pé. Ba té ki mudjê fika sintadu na un bankin, ka ta podê nen labanta pa sês afazeris di dia-dia.
Kantu Nho Lobu fazê 59 anu, inda el staba ta mamâ. Kês vizinhu rezolvê na tenta un últimu bês y na dia ki Nho Lobu fazê 60 anu, ês mata 4 tôru di 400 y tal kilu kada un. Ês ranja un kamiaun atreladu, ês ba na Txan, la na ká Nevis, ês intxil té boka di mandioka ês da ku-el baxu, sima kuza ês staba ta ba da festa di Banderona. Nevis fazê dinheru sima padja kel dia, kel panha sê móta el da pa Bila el ba garda-l na banku. Nevis go ê roskon, ma un kamiaun di mandioka era tudu mandioka ke-l tinha dispunível, pur isu el pranta-l presu.
Kantu gentis txiga na zona, ês prepara es kumê tudu, ku ronku saku d’arrós, ku 4 kanteru di kobi … tudu pa Nho Lobu ba stanka na tripa. Na ta prepera ês festa tudu pa un argén só, es fika ta kumenta:
- Des bês ke bês! Ê té ki Nho Lobu larga máma, êl ta kumê té ke-l rabenta dês borta!
Dja ka era surpreza ma Nho Lobu era maior baka ki tinha na mundu interu, ma tantu kumé sin ka tem ninguén ki ta kumé-l. Ê sin ki kês gentis fika ta pensa.
Na ora di verdadi, foi ki Nho Lobu kumé ke-l kumé tudu sima sta. El dura más tenpu, el kumé el diskansa el torna kumé. Era um’ora ma kantu ta da 3 ora tardi kabu dja staba in praia. Tudu mei -bidon vaziu y linpu ki nen ka mesteba laba. Kantu el kaba kumé tudu, fartu sima un grilu, el puxa máma di Mamá Nha Lobu (ki staba sima un arma) pa el bafa kuzas ku leti. El txupa, el txupa, so barulhu ki bexu fazê, leti kê bom… nada. El torna tenta y mudjê staba mesmu nas últimas kuazi ta morré. Leti ka sai y nton Nho Lobu bira el fra Mamá Nha Loba:
- Spia sê kára, si nen bu fidju bu ka sta pode da máma más, nton bu podê morre mé, pokabrigonha!
Mudjê, ku más di 80 anu, skapa kai di kel banku ki djel duraba sintadu na el. Inda ontonti N pasa la, N atxa Nho Lobu ku kel máma dentu mon ta tenta odja si ta sai algun txurru di leti y senpri ta fra ês mesmu kuza: “Un má ki ka pode da sê fidju máma, pode morré y ê ka ta fazê falta”.

Sem comentários: